Familiefonds oprichten - Zo kun je het regelen

Wat als je geld wilt overdragen aan je (klein)kinderen, maar nog niet alle controle over je vermogen wilt verliezen? Een familiefonds is hier de perfecte oplossing voor.

Wat is een familiefonds?

Een familiefonds is (juridisch) een vorm van een besloten fonds voor gemene rekening. Het kan voordelig zijn om beleggingen onder te brengen in een fonds in plaats van een NV of een BV.  Een familiefonds wordt gebruikt om vermogen te schenken aan de volgende generatie, denk aan (groot)ouders die vermogen willen overbrengen aan hun (klein)kinderen. Het voordeel is dat de bewaarder van het familiefonds ervoor kan zorgen dat hij of zij verantwoordelijk blijft en alleen het economische eigendom deels uit handen geven.

Waarom een familiefonds oprichten

Een familiefonds wordt zoals vermeld veel gebruikt om geld over te brengen aan de volgende generatie. Het staat ook alleen open voor familieleden en afstammelingen van de oprichter. Het voordeel van een familiefonds zit hem onder andere in dat je als oprichter bestuurder/beheerder kan blijven en zeggenschap kan houden over het vermogen dat je in het fonds hebt gestopt. Naast dat je zeggenschap kan behouden, is het voor de (klein)kinderen ook een goede oplossing. Zij kunnen het economische eigendom verkrijgen, zij worden dus betrokken bij het fonds, en kunnen zo dus ervaring opdoen. Ook komt de eventuele waardevermeerdering ten goede van de kinderen, hier hoeft namelijk niet ook nog schenkbelasting over te worden betaald.

Fiscaal gezien is een familiefonds ook een voordelige manier om het vermogen over te dragen. Per schenkbelasting betaal je minder dan wanneer er sprake is van een erfbelasting. Als je vaker een schenking doet in het fonds, betaal je hier telkens minder belasting over dan wanneer je komt te overlijden en alles in één keer over zal gaan op het kind. Dan komt er namelijk erfbelasting om de hoek kijken. Bij elke schenking die er wordt gedaan zal de erfenis in de toekomst kleiner zijn. Dit zorgt dus voor een lager belastbaar bedrag.

Oprichten van een familiefonds, hoe ziet de structuur eruit?

Om een familiefonds te stichten dien je privé beleggingen over te brengen in een stichting. De stichting is over het algemeen de bestuurder/beheerder. Dit zal veelal de oprichter zijn van het fonds. Het vermogen wat hierin gaat wordt onderverdeeld in participaties. Vervolgens kun je de ontvangen participaties schenken aan (klein)kinderen. Hierover dien je vervolgens wel schenkbelasting te betalen. Hieronder een tabel van de tarieven schenkbelasting 2023.

Wat zijn de nadelen van een familiefonds?

Een familiefonds heeft natuurlijk niet alleen maar voordelen. Er zijn ook nadelen aan verbonden. Denk bijvoorbeeld aan een een verschil in tussen ouders en kinderen. De kinderen zijn ook onderdeel van de onderneming, en het kan natuurlijk voorkomen dat zij en jij zelf een ander idee hebben om met het vermogen om te gaan.  Ook heeft een familiefonds een vrij ingewikkelde structuur. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de vraag wie de participant is, en aan wie wordt het beheer overgedragen als de oprichter dit niet meer kan voeren etc. Bovendien is het ook niet gratis om een stichting op te richten, hier zitten uiteraard ook notariële kosten aan verbonden.

Wie heeft zeggenschap over het vermogen?

Het zeggenschap over het vermogen ligt bij de de beheerders van de stichting. De participanten houden het economisch eigendom, maar hebben niet per definitie zeggenschap, het zogeheten juridische eigendom. Het juridische eigendom ligt dus bij de stichting.

Wat is een fonds voor gemene rekening?

Dit zijn beleggingsfondsen die vaak een aparte beheerder hebben die het fondsvermogen beheert. Over het algemeen kun je deze participaties vrij overdragen. Dit is alleen niet het geval indien er sprake is van een besloten fonds voor gemene rekening, wat dan weer van toepassing is voor het familiefonds.

En een besloten fonds voor gemene rekening?

Een familiefonds is een besloten fonds voor gemene rekening. Voor de overdracht van de participaties toestemming nodig van de andere participanten. Dit is vooral dus vooral van belang voor een familiefonds. In de voorwaarden kunnen regels worden gesteld over de zeggenschap, overdracht van participaties etc. Dit resulteert er dus in dat zeggenschap over het vermogen bij de beheerder of bestuurder kan blijven. Fiscaal gezien is dit dus een familiefonds, en het wordt bij de participanten  belast in box 3. Het fonds zelf is niet belastingplichtig.

Concluderend

Via een familiefonds is het dus mogelijk om zeggenschap te houden over het vermogen dat je uiteindelijk over wilt schenken aan je (klein)kinderen. Je hoeft uiteindelijk door deze structuur minder belasting te betalen over het deel dat men erft. Dit vanwege de stortingen en de hogere vrijstelling bij een schenking. Ook kun je door middel van een familiefonds zelf nog het beheer en bestuur doen via de stichting, waardoor je niet alle verantwoordelijkheid aan je (klein)kinderen geeft. Er is dan minder risico dat het mis gaat en zij kunnen hiervan leren. Toch dien je er ook rekening mee te houden dat het niet altijd goed loopt, ook in een familie kunnen onenigheden ontstaan, het kan als ingewikkeld kan worden ervaren en er zitten uiteraard kosten aan verbonden.